Artikel: Kunst als onderdeel van een opleidingsprogramma
Artikel: Kunst als onderdeel van een opleidingsprogramma
Een tijdje geleden werd mijn aandacht getrokken door een klein artikeltje met als kop “Op doktersvoorschrift naar musea”. Het bleek te gaan om een proefproject in Brussel waarin patiënten op kosten van de stad een cultureel uitstapje mochten maken naar een museum. Medisch specialisten konden een patiënt hiervoor aanmelden als ze het gevoel hadden dat deze baat zou hebben bij zo’n museumbezoek.
Dat het ervaren van kunst kan ontspannen, inspireren en helen, dat weet ik uit eigen ervaring. Ik glip regelmatig even een uurtje een museum in. Het geeft me vaak rust, even mijn hoofd uit. Daarnaast blijft het me fascineren wat mensen allemaal kunnen creëren. Soms probeer ik te begrijpen wat de kunstenaar bedoelt, maar vaker probeer ik juist mijn hoofd uit te zetten en het maar gewoon te beleven, zonder dat het meteen iets concreets oplevert.
Leren door middel van kunst
Via leerinnovator Katja Pasman kwam ik erachter dat het kijken naar kunst ook een leervorm kan zijn. Zij introduceerde me in de methode Art Based Learning. Ik werd er meteen door gegrepen. Art Based Learning is een didactische methode om tot nieuwe inzichten te komen over je (professionele) zelf. Het uitgangspunt is dat de antwoorden op veel vragen die je hebt in jezelf zitten besloten, maar dat je er (nog) niet bewust van bent. Door middel van de gestructureerde methode Art Based Learning, komen de antwoorden vanzelf naar de oppervlakte. Ik heb het inmiddels vele malen zien gebeuren. Geweldig toch?
“Zo’n bezoek aan een museum is een prima startpunt om daarna in een teamsessie of individuele coaching de inzichten om te gaan zetten in acties.”
Hoe werkt het?
Stel je het volgende eens voor. Het is een dinsdagochtend. Je staat met je managementteam, groep trainees of HR-afdeling voor de deur van het nog gesloten museum. Op het moment dat de deuren openen, gaan we naar binnen. Het is dan nog heerlijk rustig. Er heerst bijna een serene sfeer in het museum. Dat alleen is al heerlijk om je hoofd leeg te maken en de focus van werk even te verleggen naar jezelf en naar elkaar. De eerste opdracht is om een vraag op te schrijven die je op dat moment bezighoudt, bijvoorbeeld: “Welke kant moeten we op met het team?”, “Welke richting wil ik opgaan in mijn loopbaan?”, “Hoe kan ik meer gebruik maken van mijn kwaliteiten?”. Je houdt deze vraag nog even voor jezelf.
En dan begint het magische gedeelte. Je loopt in alle rust het museum door en geniet van alle kunst. Bij het ene kunstwerk zal je wat langer blijven staan dan bij het andere. De opdracht is om de kunst niet te willen begrijpen. Je hoeft niet te analyseren wat de kunstenaar ermee bedoeld heeft. Iets spreekt je aan of niet. Je hoeft dat niet kunnen verklaren. Na een tijdje krijg je een extra opdracht die te maken heeft met het kunstwerk dat je aandacht het meest getrokken heeft. Omdat je het prachtig vond, of juist heel lelijk. Omdat je er rustig van werd, of juist energiek, of misschien ongemakkelijk. Het maakt niet uit. De opdracht die je krijgt, leidt ertoe dat je via het kunstwerk inzicht krijgt in je eigen binnenwereld. En dit geeft uiteindelijk antwoord op de vraag die je hebt.
Vervolgens delen we de inzichten met elkaar op de plek van de verschillende kunstwerken. Er is vrijwel altijd herkenning bij de anderen. Dat is prettig en leidt tot verbondenheid. Door het delen van de inzichten wordt ook helder wat er moet gebeuren. Wat de volgende stap is. Als professional. Of als team. Zo’n bezoek aan een museum is daarom ook een prima startpunt om daarna in een teamsessie of individuele coaching de inzichten om te gaan zetten in acties.
Tips voor het inzetten van deze leermethode
Katja Pasman en ik hebben vanuit Parks al heel veel diverse groepen begeleid met behulp van Art Based Learning. Deze creatieve manier van leren is heel geschikt als onderdeel van:
- Een traineeship. De trainees leren zichzelf en elkaar op een heel andere manier kennen. Het past bijvoorbeeld perfect rondom het thema “persoonlijk leiderschap”.
- Een teamdag. Op het moment dat je een teamdag met z’n allen start met de methode Art Based Learing heb je een prima uitgangspunt om rondom de opgekomen thema’s verder te praten. Het zorgt voor een enorme verbondenheid en een unieke ervaring die mensen niet snel zullen vergeten.
- Een leiderschapsprogramma. In het leidinggeven aan mensen word je regelmatig geconfronteerd met dilemma’s. Verwachtingen vanuit de omgeving en vanuit jezelf maken het bijvoorbeeld lastig een juiste beslissing te nemen. De methode Art Based Learing leert je goed te luisteren naar je innerlijke wijsheid en zo meer authentiek en effectief te zijn als leider.